Opleidingen gebruiken vaak reflectie in het onderwijs. Dit onderzoek richt zich op de effectiviteit van wat ze ermee willen bereiken.
Om ervaring om te zetten in leren wordt aan studenten in het hbo vaak gevraagd om te reflecteren. Op die manier onderzoeken ze vaak rommelige en verwarrende gebeurtenissen en focussen op de gedachten en emoties die ermee gepaard gaan. De ene keer reflecteren ze informeel en persoonlijk en de andere keer als onderdeel van hun onderwijsprogramma.
Studenten geven echter aan dat ze veel moeten reflecteren. En ze ervaren verschillen: tussen wat ze er ‘voor zichzelf’ mee doen en wat bedoeld is ‘voor de opleiding’ of ‘voor de docent’. Vaak is de reflectie schriftelijk. Ook blijken opleidingen er soms vanuit te gaan dat studenten al kunnen reflecteren.
Dit roept de vraag op of de manier waarop opleidingen reflectie inzetten effectief is voor wat ze ermee willen bereiken.
Methode
Wat bij het inzetten van reflectie werkt, voor wie, onder welke omstandigheden en hoe wordt nu onderzocht met een ‘realist evaluation’. Dat gebeurt bij 3 totaal verschillende opleidingen binnen Avans, onder andere de kunstopleiding bij St. Joost School of Art & Design. De start is een omschrijving van hoe het onderwijs is vormgegeven, op basis van documentanalyse en interviews met ontwikkelaars. Daarna volgt onderzoek naar de uitvoering, middels observaties en interviews met studenten. Op basis hiervan formuleren de onderzoekers een programmatheorie per opleiding. Deze beschrijft de werkzame Context, werkzame Mechanismen en Output (CMO). Het doel is om de verschillende programma’s en theorieën met elkaar te vergelijken en daardoor mogelijke verschillen en overeenkomsten te ontdekken over welke mechanismen werken bij het inzetten van reflectie.
Onderzoekers
Els Roskam-Pelgrim voert dit onderzoek aan.
Vanuit St. Joost, School of Art & Design is Inge Vlugter betrokken.