Brede Welvaart en Nieuw Ondernemerschap

Van kleding tot voedsel en van elektronica tot auto’s: we gebruiken steeds meer producten. En daarmee putten we de aarde uit. Bovendien kost de productie van spullen en het winnen van grondstoffen energie, waardoor de aarde opwarmt. Dat moet anders: we werken toe naar een circulaire economie, met zo veel mogelijk hergebruik en zo min mogelijk afval. Tijdens de Week van de Circulaire Economie vertelt waarnemend voorzitter van het College van Bestuur Jacomine Ravensbergen hoe Avans bijdraagt aan deze transitie. Ze is ambitieus én realistisch: “We kunnen het niet alleen. Samenwerkende ketens zijn cruciaal.”

Ze werd onlangs zelf maar weer eens geconfronteerd met de wegwerpmaatschappij. Een espressomachine die kapot was, kon niet gerepareerd worden. Jacomine: “Heb je zo’n ding dat hartstikke goed werkt, behalve dat ene onderdeel, en dan moet je dus iets nieuws kopen. Dat moet anders.”

Waarom is de circulaire economie zo’n belangrijk thema?

Jacomine: “Omdat het een belangrijke pijler is voor een duurzame toekomst. En een praktische benadering om onze economie en ons milieu te verbeteren, door slim om te gaan met grondstoffen en afval. Bovendien gaat de circulaire economie ook over economische groei en sociale rechtvaardigheid. Als we slimmer omgaan met materialen en energie, creëren we bijvoorbeeld nieuwe kansen voor bedrijven. En dus banen. Een circulaire economie verdeelt de welvaart ook beter.”

Welke verantwoordelijkheid hebben we bij Avans?

“Dat heeft alles te maken met meervoudige waardecreatie. Dat betekent dat bedrijven naast financiële waarde ook ecologische, sociale en andere economische waarde creëren. Het is onze taak als kennisinstelling om hen daarmee te helpen. Door samen praktijkgericht onderzoek te doen, onze kennis te delen en natuurlijk ook door de professionals van de toekomst in aanraking te laten komen met alle kansen die circulariteit biedt.”

Kun je meer vertellen over dat onderzoek?

“Dat doen we onder andere in onze 4 Centres of Expertise (CoE’s). Dat zijn publiek-private of publiek-publieke samenwerkingsverbanden tussen hogescholen en het werkveld, die bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen met praktijkgericht onderzoek. De kennis die we daar ontwikkelen, delen we met het werkveld.”

“Neem het lectoraat Biobased Bouwen, dat is verbonden aan het CoE MNEXT. Dit lectoraat doet samen met het bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en studenten praktijkgericht onderzoek naar de toepassing van biobased materialen in de bouw en civiele techniek. Van woningbouw tot civiele toepassingen in de weg- en waterbouw.”

“Ook het CoE Brede Welvaart en Nieuw Ondernemerschap (BWNO) doet onderzoek naar circulariteit. Dan kun je denken aan nieuwe manieren om afval te verminderen, hergebruik te stimuleren en duurzame productieprocessen te ontwikkelen.”

Zou je dat concreet kunnen maken?

“Specifiek denk ik meteen aan het project Circular Cotton Cascade van Karen Janssen, associate lector bij BWNO. Karen onderzocht hoe de katoenvezel langer kan meegaan en herhaaldelijk kan worden hergebruikt. Eerst als kledingstuk en uiteindelijk als worteldoek, dat als voeding voor de bodem kan dienen. Ze werkte daarvoor samen met katoenboeren in India. Karen won de publieksprijs van de RAAK Award, een initiatief van Regieorgaan SIA (het onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, red.). Daar zijn we heel trots op.”

Wat doen we nog meer bij Avans?

“Van alles. Studenten werken samen met onderzoekers en bedrijven om circulaire businessmodellen te ontwikkelen. Ze kunnen afstuderen door praktijkgericht onderzoek te doen naar duurzame finance en accounting. En ze helpen bedrijven met duurzame en integrale verslaglegging, om zo voorbereid te raken op de CSRD-richtlijn (CSRD staat voor Corporate Sustainability Reporting Directive, red.) voor duurzame verslaglegging. Het mooie is dat wij ons eigen jaarverslag ook op die manier inrichten. En we organiseren evenementen en workshops om de bewustwording te vergroten. Zo is er in april bij Avans een event voor mkb’ers in de regio, waarbij het thema duurzaam ondernemen centraal staat." 

Hebben mkb’ers wel de middelen om te verduurzamen?

“Ben je als bedrijf wat groter, dan heb je de kans om te investeren in nieuwe bedrijfsmodellen. Voor kleine mkb’ers is dat inderdaad lastiger. In Breda hebben we daarom bijvoorbeeld het project SustainABLE op touw gezet, samen met de gemeente, Breda Circulair, REDview BI en PWC. SustainABLE is een subsidie om ondernemers te ondersteunen om hun businessmodel te verduurzamen.”

“Onder leiding van lector Ton van Kollenburg van BWNO onderzoeken studenten bij mkb’ers met welke Sustainable Development Goals ze aan de slag kunnen. Andere studenten helpen dan weer met de implementatie. Een dergelijke aanpak zie ik ook voor me op het gebied van circulariteit. Altijd onder begeleiding van onderzoekers, omdat die met data kunnen aantonen waar die ondernemers baat bij hebben. Zo maak je impact, óók omdat je mkb’ers laat ervaren dat zij het verschil kunnen maken.”

Hoe geven we zelf het goede voorbeeld?

“Met het masterplan Mission Zero zijn we op weg naar een circulaire bedrijfsvoering in 2030. Van catering tot afvalverwerking en schoonmaak: op elk gebied zetten we stappen om dat doel te bereiken. Een concreet voorbeeld is dat we in 2023 onze wegwerpbekers in de ban deden. Maar ook als we nieuw bouwen, zijn duurzaamheid en circulariteit criteria waarop we aannemers en andere bedrijven selecteren. En spullen die wij niet meer kunnen gebruiken, geven we elders een tweede leven.”

Wat zijn onze toekomstplannen op het gebied van circulariteit?

“We willen onze inzet voor de circulaire economie verder versterken, dus we blijven investeren in praktijkgericht onderzoek, samenwerken met het bedrijfsleven en de overheid en onze studenten de tools meegeven om bij te dragen aan een duurzame wereld. Het allerbelangrijkste in dit verhaal: samenwerkende ketens zijn cruciaal. We kunnen het niet alleen.”