Een even mooie als pittige uitdaging, die veel vraagt van onze collega’s. Dat is de Ambitie 2025. In de serie Dare to Avans geven we een podium aan medewerkers die onze ambitie waarmaken op hun eigen unieke manier. Gepassioneerde professionals die ambitie combineren met persoonlijke aandacht en wendbaarheid. Die lef hebben, kansen pakken en experimenteren. Wie zijn zij? Wat drijft hen? In aflevering 1 Milou van Harsel, associate lector bij het expertisecentrum Future-Proof Education en onderwijskundig adviseur bij Avans’ nieuwe masterinstituut. Ze vertelt over de kansen die ze bij Avans kreeg en de keuzevrijheid voor Avansstudenten. “Wij hebben de taak om studenten daarbij te helpen.”
“Onderwijs als context, mensen en hun gedrag hebben me altijd geïnteresseerd. Docenten betekenen zo veel voor studenten en leerlingen. Zelf vergeet ik mijn leerkracht van groep 3 ook nooit meer”, vertelt Milou. De keuze voor de opleiding Leraar Basisonderwijs (Pabo) in 2007 bij Avans was dan ook een logische. “Maar toen ik stage liep en voor de klas stond, merkte ik dat ik meer verdieping zocht: hoe leren mensen eigenlijk? Hoe ziet leergedrag eruit? Hoe motiveer ik leerlingen?”
Kansen in de organisatie
Bij de Universiteit Utrecht ging Milou op zoek naar die verdieping: ze volgde er een pre-master en masterprogramma Onderwijswetenschappen. Als stagiaire keerde ze terug bij Avans, waar ze zich vanaf dag 1 thuis voelde. “Er was toen al veel verbinding. Tussen studenten onderling, maar ook tussen studenten en docenten. Toen ik terugkeerde, voelde ik meteen weer die warmte en verbinding. Avans zit inmiddels echt in mijn hart. Je krijgt hier zo veel kansen, al moet je die ook zelf creëren en pakken.”
Milou werkt met veel plezier bij Avans, inmiddels 12 jaar. “Na mijn stage kon ik aan de slag als junior onderwijskundig adviseur bij het Leer- en Innovatiecentrum. Van daaruit ging ik onder andere als trainer Brein & Leren aan de slag. In 2015 startte ik een promotietraject naar zelfregulerend leren en toen werd het vlammetje aangewakkerd om ook zelf onderzoek te doen naar onderwijs. Ook weer vanuit de behoefte aan meer verdieping: ik wilde bijdragen aan kennisontwikkeling over leren.”
Onderwijs verbeteren
Zo ging ze aan de slag bij de 2 lectoraten van het expertisecentrum Future-Proof Education: eerst Brein & Leren en later ook Digitale Didactiek. Die lectoraten wil ze met elkaar verbinden, zoals ze ook onderwijs met onderzoek wil verbinden. “Ik wil de wetenschap dichter bij de praktijk brengen en vice versa.” Anno 2023 werkt Milou als associate lector bij ‘haar’ expertisecentrum. “Ik onderzoek hoe we het onderwijs kunnen verbeteren op basis van de kennis uit praktijkgericht onderwijsonderzoek: onderzoek voor, met en in de onderwijspraktijk. En dat is echt niet alleen onderzoek doen achter je computer. Het is naast denken ook vooral veel met elkaar praten, doen en van elkaar leren.”
Het onderwijs verbeteren dus. In het geval van Avans: vernieuwen, flexibiliseren en personaliseren. Want dat is waar de Ambitie 2025 om draait. Milou: “Flexibilisering betekent voor mij vooral dat studenten nog meer dan voorheen zelf regie hebben over wat, wanneer, waar, hoe én met wie zij studeren. En Avans zet vooral in op het ‘wat’, de inhoudelijke keuzevrijheid. Studenten kiezen straks 25% van hun curriculum zelf. Enerzijds om beter in te spelen op de interesses en idealen van studenten. Anderzijds om beter in te kunnen spelen op de snel veranderende arbeidsmarkt.”
Keuzevrijheid of keuzestress?
Milou wordt enthousiast van de koers van Avans, maar plaatst ook wat nuances bij de ambitie. “Daar ben ik onderzoeker voor”, lacht ze. “Flexibiliteit op inhoud, en dus kiezen wat je wilt leren, is niet alleen maar leuk, motiverend en makkelijk. Zeker niet als je straks een divers aanbod hebt. Vergelijk het met Starbucks: je raakt een beetje overrompeld door alle soorten koffie die je kunt kiezen, met allerlei smaken melk, siroopjes en toppings. Voor volwassenen kan het maken van keuzes dus al lastig zijn, laat staan voor 17-, 18- en 19-jarigen die nog volop hun identiteit aan het vormen zijn.”
“Als je heel weinig ervaring, voorkennis of zelfkennis hebt, op basis waarvan kies je dan? Weet je wat je leuk vindt en waar je naartoe wilt?” Voor veel studenten is dat geen abc’tje, weet Milou. “Wij hebben de taak om ze daarbij te helpen. Om een leeromgeving te bieden waarin studenten passende keuzes kunnen maken, die aansluiten bij persoonlijke doelen, waarden, interesses én capaciteiten. Aan het creëren van die leeromgeving willen we bijdragen met de inzichten vanuit praktijkgericht onderzoek.”
(Buiten) het gebaande pad van de opleiding
Ze vervolgt: “Keuzevrijheid lijkt onbeperkt, vrijblijvend. Maar we willen natuurlijk dat studenten weloverwogen keuzes maken. Keuzes die aanzetten tot leren en motiveren om verder te gaan met de studie en te blijven leren in het werkveld. En een passende keuze kan ook het gebaande pad van de opleiding zijn”, benadrukt Milou. “Zelf vond ik het aanbod van mijn opleiding bijvoorbeeld prima. We moeten keuzevrijheid dan ook niet als doel zien, maar als middel om te doen wat bij je past of wat je voor ogen hebt. Ik heb het daarom liever over keuzewijsheid.”
Milou heeft niet de illusie dat studenten nooit meer foute keuzes maken. Al is de begeleiding nog zo goed. “Dat is ook niet erg, want daar leer je van. Reflecteer daarop en maak een andere keuze. Dat geldt natuurlijk ook voor onszelf. Neem de ambitie: eerst dachten we misschien wel dat 50% keuzevrijheid the way to go was. Nu zetten we in op 25%. Gaandeweg leren we van onze ervaringen, van feedback van studenten en het werkveld en van inzichten uit onderzoek. Op basis daarvan ga je verder. Zo reflecteer je continu en stel je soms bij.”
Brave student
Wat voor type student was Milou eigenlijk zelf? “Veel mensen denken nu dat ik een brave student was”, grinnikt ze. “Maar op de middelbare school deed ik precies wat genoeg was voor een 6. Ik wilde toen nog psycholoog worden en snapte niet wat ik aan vakken zoals geschiedenis, aardrijkskunde en economie had. Pas tijdens mijn studie op het hbo, waar ik steeds meer voorkennis en praktijkervaring kreeg, wist ik waarvoor ik het deed. Zo blijkt maar weer dat motivatie, voorkennis en ervaring echt kunnen helpen bij het maken van een passende, duurzame keuze.”