Docenten Bestuurskunde Aron van Balveren en Petra Klap deden onderzoek naar negatieve campagnevoering op Twitter in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart. In de 4 weken voorafgaand aan de verkiezingen onderzochten zij alle 796 tweets van de fractievoorzitters van 10 partijen in de Tweede Kamer. Het resultaat: vooral Rutte en Kaag moesten het ontgelden.
Groot geworden in de Verenigde Staten, maar ook in Nederland volop toegepast: negatieve campagnevoering. Moderne verkiezingscampagnes zijn een steeds harder wordende strijd om de kiezers te veroveren. Zeker nu het politieke landschap in Nederland sterk is versplinterd. In de verkiezingsstrijd proberen politieke partijen hun eigen standpunten goed over te brengen, maar tegelijkertijd ook hun rivalen aan te vallen.
Meest aangevallen politici
Premier Rutte (VVD) en minister Kaag (D66) werden in de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen het meest aangevallen in de tweets van de fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Tegelijkertijd zijn de VVD en D66 de meest aangevallen politieke partijen. Maar ook deze partijen lieten zich niet onbetuigd. 30 procent van de tweets van fractievoorzitter Jan Paternotte (D66) was negatief van aard. Hij richtte zich vooral op de rechtse oppositie: BBB, JA21 en de PVV. Fractievoorzitter Sophie Hermans (VVD) was nauwelijks actief op Twitter, maar haar partij richtte zich op andere mediakanalen nadrukkelijk op de zogenoemde ‘linkse wolk’.
Caroline van de Plas twitterde het meest, maar zij koos nauwelijks voor uitgesproken negatieve campagneboodschappen.
Linkse oppositie op Twitter
Van de onderzochte linkse oppositieleiders waren Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilian Marijnissen (SP) het meest actief op Twitter. Zij keerden zich vooral tegen de VVD en Rutte. Waar Marijnissen zich beperkte tot sociaal-economische thema’s, koos Klaver ook voor thema’s op het gebied van natuur en milieu. Opvallend is verder dat zowel Klaver als Marijnissen ook veel negatieve tweets plaatsten die zijn gericht tegen bedrijven en rijke aandeelhouders.
Rechtse oppositie op Twitter
Bij de rechtse oppositie waren vooral Geert Wilders (PVV) en Thierry Baudet (FvD) actief op Twitter. 43 procent van de tweets van Wilders was negatief van aard en hij richtte zich heel duidelijk op Rutte en Kaag, en op het thema migratie en asiel. Baudet tweette relatief minder vaak negatief (18 procent van zijn tweets waren negatief van aard) en richtte zich op een breder spectrum aan partijen en thema’s. Beiden focusten in hun tweets niet alleen op politici; ook de media moest het vaak ontgelden.
Voor- en nadelen negatieve campagnevoering
Hoewel negatieve campagnevoering vaak als ‘slecht’ gezien wordt, hoeft dat niet het geval te zijn. Negatieve campagnevoering kan ervoor zorgen dat kiezers meer informatie krijgen over andere kandidaten en partijen. Politici kiezen vaak voor negatieve campagnevoering om de inhoudelijke verschillen tussen partijen te benadrukken en om de aandacht te trekken, bijvoorbeeld van de media. En negatieve boodschappen worden nu eenmaal beter onthouden dan positieve.
Maar er zijn ook risico's: de negatieve boodschap kan zich tegen je keren. Daarnaast moet er na de verkiezingen weer onderhandeld worden over een coalitie en dan is het behulpzaam als de onderlinge sfeer goed is. Negatieve campagnevoering kan in bepaalde vormen ook leiden tot een verminderd vertrouwen in de politiek en een lagere opkomst bij de verkiezingen.
Onderzoek bij Avans
Binnen Avans doen we nog veel meer aan onderzoek. Als kennisinstelling ontwikkelen we nieuwe kennis voor onderwijs en samenleving. Met ons onderzoek willen we impact hebben op maatschappelijke vraagstukken.
Lees meer over wat Avans doet aan praktijkgericht onderzoek.