Het lectoraat Mind the Gap richt zich op de kloof tussen overheid en burger daar waar die het grootst is: bij burgers in de rafelranden van de samenleving. Hoe kunnen we mensen die soms anders in het leven staan toch bij de maatschappij betrekken?
Ongeveer een derde deel van alle kosten in het sociaal domein wordt besteed aan iets meer dan 1% van alle huishoudens. Veruit de meeste van die huishoudens zijn ook bekend in de veiligheidsketen. Vanuit de overheid gezien gaat het om moeilijk bereikbare groepen: drop-outs, zorgmijders, ex-gedetineerden, verslaafden, verwarde personen, kwetsbare personen of risicojongeren. Zelf kijken deze mensen er meestal anders naar: niet zij zijn het probleem, maar een ingewikkelde, weinig helpende overheid is het probleem. Professionals staan voor de uitdaging om dat wat mag en moet te verbinden aan dat wat kan en helpt. Dat is complex en zelden rechtlijnig. Het vraagt praktische wijsheid. Maar hoe ontwikkel je die? Hoe kunnen we maatwerk simpeler maken en professionals en beleidsmakers helpen hun handelingscompetentie te vergroten?
Praktische wijsheid ontwikkelen
Traditioneel onderzoek leidt tot aanpakken die gemiddeld genomen vaak werken, maar die in concrete gevallen ook vaak de plank misslaan. Dat leidt tot een permanent implementatieprobleem. Menselijke maat en rechtvaardigheid laten zich niet in algoritmes en protocollen vangen. Belangrijker zijn een helder doel, goede vuistregels, improvisatievermogen, mensenkennis, en contexten kunnen lezen. Dat vraagt uitwisseling, leren en onderzoeken door (aanstaande) professionals zelf, samen met onderzoekers en docenten, trainers of coaches. Samen leren wat in concrete gevallen werkt en op basis daarvan betere vuistregels en handelingscompetenties ontwikkelen.
Een lerende praktijk ontwikkelen
Beter worden in het overbruggen van de kloof tussen overheid en burger vraagt naast lerende professionals ook lerende organisaties en netwerken. Want wijsheid laat zich niet zomaar implementeren. Maar hoe creëer je een lerend netwerk? Wat zijn succesfactoren? Het lectoraat is erop uit om samen met (aanstaande) professionals individuele en gezamenlijke actieleertrajecten te organiseren. Om beter te worden in mensen bij de maatschappij betrekken, beter te worden in continu leren en verbeteren, en beter te worden in het organiseren van leren.
Actieleren en handelingsonderzoek
Leren en onderzoeken beschouwen we als twee kanten van dezelfde medaille. Praktische wijsheid ontwikkelen kan alleen in actieve samenwerking. Het vraagt van onderzoekers een rol die erg lijkt op die van hulpverleners en handhavers. Overeenstemming over het doel, inlevingsvermogen, teamwork, authenticiteit en positieve verwachtingen zijn – net als in de praktijk van helpen en handhaven - belangrijker voor een goed resultaat dan het trouw volgen van een onderzoeksprotocol. Hoe kunnen we dat op een methodische manier doen? Als onderzoeker staan we dus voor dezelfde uitdaging als (aanstaande) professionals.
Drie ontwikkellijnen, vijf werkzame mechanismen
Het lectoraat Mind the Gap richt zich op (1) effectieve dienstverlening aan mensen in de rafelranden van de samenleving, (2) organiseren van leren om daar beter in te worden, en (3) het verder ontwikkelen van de methodiek van handelingsonderzoek met creatieve werkvormen. De zoektocht naar wat beter kan, structureren we langs vijf mechanismen:
- Scheppen van een adequate context en een kader
- Authentieke energie en urgentie creëren
- Vinden van een gezamenlijk doel
- Uitproberen en leren
- Lessen delen, verankeren en verbreden
Als we een probleem afpellen, op welk punt knelt het dan het meeste? Welke handelingsalternatieven kunnen we bedenken? Wat is het resultaat en wat kunnen we daarvan leren? In het lectoraat vertalen we inzichten die we in co-creatie ontwikkelen in methodieken en instrumenten die professioneel handelen, beleidsvorming en samenwerking binnen en tussen organisaties versterken. Spreekt dit je aan? Neem dan contact op met lector Henk Spies.
Op 1 april 2022 sprak Henk Spies zijn lectorale rede uit. Van deze middag is ook een opname gemaakt.
Lees alles over het Centre of Expertise, de projecten, onderzoekers en lectoraten op de Veilgheid en Veerkracht.