‘Deze leerstoel is best uniek in de onderzoekswereld’
Een mijlpaal in de ontwikkeling van Avans Hogeschool tot kennisinstelling: lector Brein en Leren Peter Verkoeijen wordt bijzonder hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Avans sponsort zijn leerstoel. Dat levert ruimte op voor onderzoek naar een belangrijk onderwerp: hoe haal je als student het maximale uit je studiewerk?
Op 1 juni mocht het nieuws over het bijzonder hoogleraarschap van Peter Verkoeijen de wereld in. De Avans-lector is blij dat zijn nieuwe functie nu out in the open is. "Het hele traject van idee tot bekendmaking heeft ruim 2 jaar geduurd", vertelt hij. "Het is mooi dat het nu helemaal rond is." Praktisch gezien verandert er niet heel veel; hij blijft zijn werkdagen verdelen tussen Breda en Rotterdam.
Het onderzoek dat hij in het kader van de leerstoel gaat uitvoeren, draait om zelfregulerend leren van studenten. Hbo-studietrajecten worden steeds flexibeler en studenten zetten hun eigen route uit. Daarnaast moeten studenten hun leerdoelen grotendeels door zelfstandige studie bereiken. Hierdoor moeten studenten hun eigen leerproces zelf goed kunnen reguleren.
Peter Verkoeijen: “Het onderzoek heeft als centrale vraag: hoe kun je het leerproces van studenten ondersteunen met inzichten uit wetenschappelijk onderzoek uit de velden cognitieve psychologie, onderwijspsychologie en neurowetenschappen? Zelfregulerend leren levert vragen op als ‘welke strategie kun je gebruiken om de stof echt te begrijpen?’ Maar ook: ‘als je je studietraject zelf deels mag vormgeven, hoe kom je dan tot een weloverwogen keuze?’ En welke begeleiding en wat voor soort omgeving heb je daarbij nodig?’ Dat zijn vragen die in het onderzoek bij deze leerstoel een belangrijke rol spelen.”
Wat is het verschil tussen onderzoek vanuit zo’n leerstoel en onderzoek dat het lectoraat zelf uitvoert?
“Ten eerste levert onderzoek vanuit de leerstoel kennis op die zowel voor de wetenschap als de praktijk nuttig is. En daarnaast bekostigt de leerstoel een promovendus, die bijna fulltime onderzoek kan gaan verrichten. Dat is een verschil met kenniskringleden in het lectoraat, die in de meeste gevallen maar een deel van de tijd onderzoek kunnen doen.”
Wat hoop je dat de leerstoel gaat opleveren?
“Bruikbare inzichten voor mensen uit de onderwijspraktijk. Bijvoorbeeld: ‘Hoe zorg ik dat mensen actiever leren tijdens hun zelfstudie?’ Tegelijkertijd willen we ook een bijdrage leveren aan wetenschappelijke kennis. We kijken hoe we kunnen aansluiten op wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeksvragen interessant zijn voor de praktijk én voor de wetenschap. In de praktijk kom je er soms achter dat zaken nét anders in elkaar zitten dan theorieën veronderstellen. Of je ontdekt dat bepaalde elementen in een theorie nog niet voldoende terugkomen. Dat is voor de betrokken wetenschappers goed om te weten, want dat betekent dat ze daar verder over moeten nadenken.”
En uiteindelijk moeten die resultaten studenten helpen om beter te kunnen studeren.
“Zeker. Bijvoorbeeld door middel van praktische tools. Die zijn er natuurlijk al; denk aan de Breineducatie-module die we bij het lectoraat Brein en Leren hebben ontwikkeld. Daarin leer je over leren, en over hoe je aan ‘diep leren’ kunt doen. Kijk ook naar de Welzijnsmonitor. Ik zou het mooi vinden als het onderzoek van de leerstoel uiteindelijk dat soort tools oplevert, die we dan bij Avans kunnen gebruiken.”
Hoe is de samenwerking tussen Avans en EUR ontstaan?
“De leerstoel is het resultaat van de samenwerking die de afgelopen jaren gegroeid is. Ik ben opgeleid als onderwijspsycholoog en werkte, tot mijn aanstelling als bijzonder hoogleraar, als universitair hoofddocent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 2015 ben ik lector Brein en Leren. In eerste instantie was ik door de universiteit gedetacheerd. Avans vond toen al dat inzichten uit de neurowetenschappen heel goed gebruikt kunnen worden om het onderwijs beter te maken. In april ben ik in vaste dienst gekomen bij Avans. Nu mag ik als lector én bijzonder hoogleraar dus wederom een brug zijn tussen het praktijkonderzoek van de hogeschool en het wetenschappelijk onderzoek van de universiteit. Zo’n brugfunctie en sterke langjarige samenwerking op onderwijsonderzoek is volgens mij best uniek in de Nederlandse onderzoekswereld. Die zie je niet heel veel terug op andere plekken.”
Wil deze leerstoel ook zeggen dat praktijkgericht onderzoek een steeds belangrijke rol speelt?
“Het zegt natuurlijk wat dat een promovendus praktijkgericht onderzoek gaat doen en daar een proefschrift over schrijft. Dit laat zien dat een universiteit als EUR het belang van praktijkgericht onderzoek duidelijk onderkent. En het feit dat Avans deze leerstoel financiert, betekent in mijn ogen dat we als onderwijsinstelling serieus werk willen maken van praktijkgericht onderzoek.”
Hoe draagt de leerstoel bij aan de ontwikkeling van Avans tot kennisinstelling?
“Dat je een lector in dienst hebt die ook hoogleraar is, lijkt me positief voor de reputatie van Avans. Externe partijen zien daarmee dat we op het gebied van onderzoek serieus mee kunnen doen. Daarnaast willen we evidence informed werken, dus praktijkkennis combineren met wetenschappelijk onderzoek. Een deel van de kennis die je nodig hebt om dat te doen, komt nou eenmaal uit de koker van universiteiten. En het bij elkaar brengen van die input komt in zo’n leerstoel prachtig samen!”