Vastgoed vormt een cruciale schakel bij veel criminele processen. Voor de meeste vormen van georganiseerde criminaliteit zijn immers locaties nodig, denk aan wietplantages, arbeidsuitbuiting, wapenhandel en illegale prostitutie. Welke rol kan een verhuurmakelaar spelen in de strijd tegen criminele ondermijning?
Die rol zou wel eens groot kunnen zijn. Dat denken lector bedrijfsethiek Jelle van Baardewijk (Hogeschool van Rotterdam) en criminoloog Jimmy Maan (Avans Hogeschool). Zij onderzochten de wereld van de vastgoedmakelaardij. Hun onderzoek deden zij in opdracht van MOTUS, een samenwerkingsverband van de Politie rond drugscriminaliteit en vastgoed.
Een beschermd beroep
Het beroep makelaar is in het kader van de liberalisering van de woningmarkt sinds 2001 niet langer beschermd. Dit houdt in dat iedereen dit beroep mag uitoefenen en de bijbehorende diensten kan aanbieden. Een gevolg is dat een deel van de beroepsgroep eigenlijk niet over de ambachtelijke kennis beschikt om poortwachter van de (zakelijke) vastgoedmarkt te zijn. Maar de onderzoekers tonen aan dat eigenlijk het overgrote deel van de 34 makelaars die ze spraken meer knowhow zou willen over hun werk. Wat mogen ze bijvoorbeeld precies vragen van klanten wanneer ze onheil vermoeden? Eigenlijk best veel is het antwoord, de beroepsgroep heeft een zorgplicht en mag haar rol als poortwachter serieus nemen. Politie en gemeente staan voor hen klaar bij onduidelijkheden. De onderzoekers vinden overigens wel dat het beroep een opleiding vereist en weer moet worden afgesloten. Het experiment van marktwerking loopt tegen zijn grenzen in deze sector.
Bewustwording
Ook Politie en gemeenten kunnen meer doen aan bewustwording van criminaliteit in panden, zo komt uit het onderzoek. Het recent opgerichte Platform Veilig Ondernemen is bijvoorbeeld een logische partner om tot een intensievere samenwerking te komen tussen overheid en branche. Het onderzoek laat ook zien dat simpele aanwezigheid en daarmee potentiële hulp van Politie op bedrijventerreinen al een groot verschil kan maken.
De onderzoekers spraken uitvoerig met 34 makelaars en constateren dat er 3 typen beroepsmoraal bestaan.
- Eén groep vindt dat het werk heel goed gaat, maar die groep lijkt zich te weinig bewust van de gevaren van drugscriminaliteit.
- Een tweede groep is zich daarvan meer bewust en zoekt hulp bij politie en gemeente.
- Een derde groep is vooral ondernemer en vindt dat het vraagstuk van crimineel pandmisbruik op de agenda van de politie thuishoort. Daar hebben ze trouwens wel ongelijk, zeggen de onderzoekers, want verhuurmakelaars hebben een onderzoeks- en zorgplicht.
Verhuurmakelaars komen dus in soorten en maten.
Lees hier het hele rapport 'Goed werk in de verhuurmakelaardij: een onderzoek naar een betere aanpak van crimineel pandmisbruik'.