Wat doe je als ondernemer wanneer je het gevoel hebt dat je bedrijf wordt overspoeld door geopolitieke spanningen, nieuwe wetgeving, personeelstekorten en klimaatproblemen? Voor veel mkb’ers voelt de dagelijkse praktijk als een vloedgolf van complexe uitdagingen. Het Centre of Expertise Brede Welvaart en Nieuw Ondernemerschap (BWNO) van Avans Hogeschool biedt hen handvatten.
Op 27 mei start een nieuwe serie masterclasses, in samenwerking met REWIN en Van Oers. Die helpen bedrijven niet alleen om de rust terug te vinden, maar vooral om met visie en flexibiliteit te zorgen voor meer toekomstbestendigheid.
“Voor veel bedrijven voelt het alsof er een vloedgolf over ze heen komt”, zegt Marleen Janssen Groesbeek, lector Duurzame Finance en Accounting bij BWNO van Avans. “Onze masterclasses helpen ondernemers even een stapje terug te doen. Om te reflecteren, prioriteren en weer regie te nemen. Daar zit de echte toegevoegde waarde.”
Wicked problems vragen om een nieuwe aanpak
Volgens Marleen zijn de problemen waar bedrijven mee kampen, van stikstofregels tot schaarste aan grondstoffen, geen simpele puzzels meer, maar zogeheten wicked problems: complexe uitdagingen waarbij een oplossing op het ene vlak vaak tot nieuwe problemen op een ander vlak leidt. “Je kunt die niet meer oplossen met een standaard stappenplan of vanuit 1 perspectief. Daarom hanteren wij een holistische aanpak.”
In de masterclassreeksen van BWNO staat het meervoudige waardecreatiemodel centraal. Dit model helpt bedrijven om waarde te creëren en risico’s te herkennen op 6 gebieden: financieel, geproduceerd, intellectueel, menselijk, sociaal en natuurlijk kapitaal. “Ik wil een beetje af van het woord ‘duurzaamheid’, dat klinkt voor veel ondernemers als iets wat je ernaast doet”, aldus Marleen. “Waar het echt om gaat is toekomstbestendigheid: ben je als organisatie voorbereid op wat komen gaat?”
“Wie nu investeert in inzicht, samenwerking en duurzame keuzes, vergroot zijn veerkracht op de lange termijn”, benadrukt ze. “En met het 6-kapitalenmodel kun je als ondernemer beter zien waar je bedrijf echt goed in is en hoe je de concurrentie voorblijft.”
Actieonderzoek: samen ontdekken wat werkt
De aanpak van BWNO is allesbehalve traditioneel. “We doen geen onderzoek over bedrijven, maar met bedrijven”, zegt Marleen. “Dus niet eerst een plan maken, data ophalen en het daarna presenteren. We stappen midden in de praktijk, het is actieonderzoek. We zenden niet, we onderzoeken samen. En juist dat maakt ons werk waardevol.”
Dat bleek ook uit de eerdere masterclassreeks van 2022-2024, waarin Avans samen met Midpoint Brabant, FME, de Metaalunie en 22 mkb-maakbedrijven werkte aan brede productiviteit. Brede productiviteit meet niet alleen economische groei, maar ook maatschappelijke waarde. De uitkomst van dit actieonderzoek was een praktisch dashboard waarmee bedrijven hun economische, ecologische en sociale prestaties kunnen meten en verbeteren.
“Dit actieonderzoek helpt mkb-ondernemers in de maakindustrie om echt breder te kijken en nieuwe kansen en risico’s te identificeren,” aldus Sandra Doeze Jager, projectleider en associate lector bij het lectoraat Impactvolle Waardeketens van BWNO. “Ze krijgen concrete tools om niet alleen financieel te groeien, maar ook om hun maatschappelijke en ecologische impact te versterken.”
Geen plastic zeiltje, maar een stevig dak
De behoefte aan langetermijndenken is volgens Marleen urgenter dan ooit. “We maken als samenleving nu vaak keuzes die voelen als snelle oplossingen, maar die op de lange termijn averechts werken. Alsof je een plastic zeiltje over een lekkend dak legt en wacht totdat er tijd en geld is om dat dak te maken. Ondertussen rot het hout eronder weg.”
Ze verwijst naar maatschappelijke en economische signalen die ondernemers dwingen om opnieuw naar hun fundament te kijken: van stikstofproblematiek in Brabant tot verstoringen in internationale handelsketens. “Ons doel is om bedrijven weerbaar en flexibel te maken, zodat ze zelf kunnen blijven sturen, ondanks alle onzekerheid.”
“Veel mkb’ers willen wel verduurzamen, maar weten niet goed waar te beginnen”, zegt Keswin Corporaal, senior manager duurzaamheidsadvies bij Van Oers. “Deze serie masterclasses biedt inzicht en richting.”
Meertrapsaanpak: van verkenning tot verdieping
De nieuwe masterclassserie Toekomstbestendig ondernemen voor mkb’ers in West-Brabant start op 27 mei met een brede, verkennende bijeenkomst bij Avans in Breda. Ondernemers maken daar kennis met de aanpak en het model. Daarna kunnen zij zich inschrijven voor 3 verdiepende sessies in het najaar (11 september, 2 oktober, 23 oktober), waarin ze in kleine groepen werken aan hun eigen strategie.
Deelnemende bedrijven kunnen na afloop eventueel doorstromen naar een maatwerktraject, zoals afstudeerateliers en stageopdrachten. Of een vervolgonderzoek ter ondersteuning bij wat nodig is voor de nieuwe regels rond duurzaamheidsrapportage (CSRD: Corporate Sustainability Reporting Directive). Een Europese wet die bedrijven verplicht om te laten zien hoe duurzaam ze werken.
Marleen: “Met de aanpak van die maatwerktrajecten, bieden we bedrijven een compleet pakket aan: van bewustwording en strategie tot implementatie.”
De masterclasses combineren kennis, praktijk en ondernemerskracht en zetten bedrijven écht in beweging richting een toekomstbestendige onderneming”, aldus Maarten Hoogwout, programmamanager bij REWIN.
Praktisch en impactvol
Voor Marleen is de impact bij de deelnemende bedrijven het belangrijkste resultaat. “We willen geen rapporten maken die in de la verdwijnen. Het gaat er echt om dat bedrijven zeggen: ‘Dit heeft me geholpen, hier kan ik mee verder’.”
“De aanpak is praktisch en concreet voor het mkb. Dat maakt dat je klaar bent voor de eisen vanuit de CSRD en draagt daarnaast bij aan nieuw verdienvermogen en een duurzame en inclusieve maakindustrie in Brabant”, aldus gedeputeerde Saskia Boelema van de provincie Noord-Brabant. Zij heeft onder andere Brede Welvaart in haar portefeuille.
Of, zoals Marleen het citaat van Johan Cruijff altijd aanhaalt: “‘Je ziet het pas als je het doorhebt’. Wij helpen bedrijven om te zien wat er echt toe doet.”
Meld je aan voor de masterclass van 27 mei
De verkennende masterclass op 27 mei is de start van een nieuwe serie met concrete impact. De bijeenkomst vindt plaats bij Avans in Breda en kost € 75 inclusief het boek ‘Impactvol ondernemen in de praktijk’.