Column Philippe Raets: Weg met de ladder; mbo, hbo en universiteit naast elkaar

Ik raakte onlangs in gesprek met een jongeman die na zijn vwo volgens het voorgestanste pad naar de universiteit was gegaan. Hij deed wat van hem verwacht werd. Jaren later bezocht hij met zijn jongere broer diens hbo-opleiding. En daar constateerde hij dat hij in hindsight beter op zijn plek was geweest bij zo’n opleiding.

Column Philippe waaier

Die keuze was hem toen niet gegeven, want de jongeman volgde het pad dat past in het laddermodel waarbij mbo, hbo en universiteit elkaar volgen in een trede hoger. Als vwo’er ga je vanuit die gedachte naar de universiteit. Het is een weg die bij leerlingen en hun ouders jarenlang ingesleten is.

Ook in de onderwijswereld gaan we snel mee op dit gebaande pad. Dat is jammer. Jammer voor de jongeman in kwestie, maar ook voor de maatschappij. Hbo en mbo leiden professionals op voor beroepen waaraan ontzettend veel behoefte is. Van leraar tot installatietechnicus, van verpleegkundige tot medewerker in de kinderopvang. Kortom: we doen de maatschappij geen plezier door vast te houden aan de ladder.

Ik zet de ladder daarom aan de kant. Het is tijd voor de waaier. Voor wie dit begrip niet kent in relatie tot het onderwijs: minister Dijkgraaf lanceerde dit als alternatief beeld voor de opbouw van het onderwijs als een ladder, waarbij mbo, hbo en universiteit telkens een trede hoger staan. In een waaier staat alles naast elkaar, zoals in het onderwijs mbo, hbo en universiteit ook naast elkaar moeten staan.

Als onderwijssector moeten we er alles aan doen om de waaiergedachte meer onder de aandacht te brengen. Voor het hbo betekent dit dat we ons verhaal goed moeten vertellen. Collega Ron Bormans zet met een rapport over de positionering van onze sector het hbo midden in de waaier. Krachtig en zelfbewuster dan ooit.

Een goed voorbeeld van hoe het hbo aan kracht wint en een smaak toevoegt aan de waaier is onderzoek, dat meteen toepasbaar is voor overheid en bedrijfsleven. Een gemeente die worstelt met veiligheid in wijken, van verkeersveiligheid tot hangjongeren of drugscriminaliteit. Wat doe je eraan? Kies je voor camera’s of meer blauw op straat? En wat betekent deze inzet voor de eigen organisatie en welke kosten zijn ermee gemoeid?

Het is onderzoek dat nú gedaan wordt. Dat gaat over het bijsturen van beleid en gekoppeld is aan de actualiteit. Met soortgelijk praktijkgericht onderzoek verrijken we ons onderwijs en geven we studenten tijdens en na hun bachelor meer kansen. Met de master-studies die we nu ontwikkelen en die we vanaf 2024 aanbieden, maken we het hbo een nog sterker deel van de waaier.

Ik zie dat als een nieuw pad, dat we met het hbo zo’n 20 jaar geleden in zijn geslagen. Dat vergt wat aanpassingsvermogen van de wereld om ons heen. Maar het heeft de wereld ook veel te bieden. Het is daarom tijd om flink te wapperen met de waaier, zodat de verfrissende wind met een ander denken over onderwijs door het land gaat razen.

Ik vouw mijn waaier uit. Wie wappert mee?

Lees hier meer columns van Philippe Raets.