Zo’n 1100 studenten, medewerkers en docenten van Avans Hogeschool, HAS Hogeschool en het Koning Willem I College doen mee aan de pilot zelftesten onderwijs, die deze week wordt afgerond.
Het doel van de pilot is om te onderzoeken hoe grootschalig thuistesten kan bijdragen aan het veilig openstellen van het hoger onderwijs.
Vanaf half maart konden de deelnemers thuis een antigeen-test afnemen, onder digitale begeleiding. Ter controle moeten deelnemers zich melden in een digitale testraat, waar het testen als ook de uitslag wordt gecontroleerd door een online monitor. Bij een negatieve testuitslag, als dus geen sprake is van een coronabesmetting, ontvangt een deelnemer een persoonsgebonden barcode. Hiermee kan een deelnemer een negatieve uitslag aantonen.
Beloning
De pilot is aan het einde van deze week afgerond en de eerste bevindingen zijn duidelijk. De belangrijkste conclusies: het thuistesten met een digitale testraat werkt, maar de bereidheid om te testen is laag. Zeker als er geen beloning tegenover staat, zoals het mogen loslaten van de 1,5 meter afstand en het kunnen studeren in coronavrije bubbels.
‘’Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) wilde zo snel mogelijk leren van en met organisaties’’, vertelt projectleider Carla Nagel. Ze noemt de pilot waardevol. ‘’Want als je iets over het veilig heropenen van het hoger onderwijs wil zeggen, moet je dat ook kunnen meten.’’
Met name de testbereidheid onder studenten is laag. Een teleurstelling, vindt Nagel. Zo’n 20 % van de deelnemers had überhaupt niet veel behoefte om daadwerkelijk een thuistest te doen en een groot deel zag er na een aantal keer testen vanaf.
Misverstanden
Een positieve consequentie verbinden aan het doen van een thuistest kan zeker helpen. Nagel: ‘’Als er iets tegenover staat, zal de bereidheid toenemen.’’ Maar dat is wat haar betreft niet het voornaamste. Ook zullen hardnekkige misverstanden uit de wereld moeten worden geholpen. En dat is een taak van de overheid.
Zo’n misverstand bestaat bijvoorbeeld over de betrouwbaarheid van een antigeen-sneltest. Deze zou veel vals-positieve testuitslagen geven, waardoor bij sommigen de angst bestaat dat zij onterecht in quarantaine moeten en verplicht thuis moeten blijven. Maar vals-positieve uitslagen komen volgens Nagel niet of nauwelijks voor bij deze test. ‘’Dit werkt anders dan een PCR-test’’, verduidelijkt ze. ‘’In dit onderzoek hebben we geen vals-positieve uitslagen ontdekt.’’
Ook is er goed nieuws, meent Nagel: het thuistesten in een gecontroleerde, digitale omgeving werkt. ‘’Dat werkt fantastisch. Men zit in een groepsgesprek op de uitslag te wachten. Dat duurt 15 minuten. De uitslag krijgt men vervolgens 1 op 1 in verband met privacy. Die methode is schaalbaar. Eigenlijk hadden we hier meer obstakels verwacht, het is bemoedigend om te zien dat het werkt.''
Vervolg
Het is de bedoeling dat de huidige pilot een vervolg krijgt. Er zijn 50.000 sneltests onderweg, ook voor afdelingen en academies die nu nog niet aan de pilot meedoen. Vervolgens is het zaak om te bepalen hoe het sneltesten vanaf 26 april vorm kan krijgen. Vanuit de pilot liggen er 4 scenario’s klaar, variërend van het volledig vrijlaten in het uitvoeren van een thuistest tot het controleren van thuistests met barcodes, zoals in deze pilot is gebeurd.
Verder ziet Nagel dat de deelnemende hogescholen alles in het werk stellen om dit tot een succes te maken. ‘’Er wordt keihard gewerkt. Iedereen doet zijn stinkende best. Het is aan de directies om dat enthousiasme over te brengen en de aandacht niet te laten verslappen.’’ Daarbij gaat het vooral om een positieve benadering: er gloort licht aan het einde van de tunnel en er moet nagedacht worden over voordelen voor studenten die een negatieve thuistest hebben gedaan. ‘’Organiseer bijvoorbeeld evenementen waarbij ze een negatieve test moeten laten zien.’’
Boodschap
Aan het ministerie van OCW heeft Nagel ook een boodschap: ‘’Kies voor een uitvoering die haalbaar is, voer actief campagne en besteedt aandacht aan de misverstanden. Want hier kunnen we echt wel iets mee.’’