Resocialisatie-aanpak COSA ook voor ex-zedendelinquenten zonder toezicht

COSA is door het lectoraat Transmuraal Herstelgericht Werken vanuit het programma Koers en kansen doorontwikkeld voor het vrijwillige kader. Exodus Nederland wil deze resocialisatie-aanpak in heel Nederland in gaan zetten.

COSA staat voor Circles Of Support and Accountability en is een bewezen effectieve aanpak. De methode richt zich op drie factoren die het risico vergroten op recidive bij mensen die een zedendelict hebben gepleegd: eenzaamheid, maatschappelijke afwijzing en een sociaal isolement.

Oorspronkelijk richtte de aanpak zich alleen op ex-zedendelinquenten die resocialiseren in een gedwongen kader, met verplicht reclasseringstoezicht. Deze methodiek is doorontwikkeld voor het vrijwillige kader door het lectoraat Transmuraal Herstelgericht Werken. Dat gebeurde vanuit het programma Koers en kansen. Exodus Nederland is een nazorgorganisatie die hulp en begeleiding biedt aan mensen die na een gevangenisstraf terugkeren in de samenleving of binnenkort vrij komen. Zij wil de methodiek in heel Nederland in gaan zetten.

De COSA-aanpak

In het kort komt de aanpak op het volgende neer: 3 tot 5 gericht opgeleide vrijwilligers vormen de zogenoemde binnencirkel van iemand die is veroordeeld  voor een zedendelict of is behandeld vanwege het risico daarop. Zij steunen dit kernlid bij de terugkeer in de samenleving, met oog voor eventuele risico’s op terugval.

Professionals betrokken bij de zorg en begeleiding van de ex-zedendelinquenten vormen de zogenoemde buitencirkel. Zij ondersteunen en voeren supervisie uit bij de binnencirkel. De vrijwilligers worden gecoacht door een professionele cirkelcoördinator, die ook zorgt voor de informatie-uitwisseling tussen binnen- en buitencirkel. Uit onderzoeken blijkt dat de recidive met de COSA-methodiek toegepast in het gedwongen kader, flink daalt.

Vrijwillig

De COSA-aanpak richtte zich tot voor kort alleen op ex-zedendelinquenten die resocialiseren in een gedwongen kader, met verplicht reclasseringstoezicht. De aanpak kan ook bij ex-zedendelinquenten in het vrijwillige kader helpen om vinger aan de pols te houden. Deze groep komt terug in de maatschappij zonder voorwaarden. Daarbij is er geen toezicht en vaak ook geen ondersteuning en zorg meer.

De gemeente staat er dan alleen voor, terwijl er sprake kan zijn van een risico op recidive. Aanleiding voor het lectoraat Transmuraal Herstelgericht Werken van Avans Hogeschool om deze methodiek op basis van twee proefcirkels door te ontwikkelen. Vanuit de bevindingen uit deze Koers en kansen-pilot gaat Exodus NL de methodiek in het hele land aanbieden.

Positief

Een gemeente heeft een ex-zedendelinquent als inwoner die niet onder reclasseringstoezicht staat. Dit roept vragen op als ‘Hoe pakken we de onrust aan? Hoe zien we erop toe dat deze burger kan en mag re-integreren in onze gemeente en zorgen we tegelijkertijd voor een veilige samenleving?’ Dit kan, bij een gemiddeld of hoog recidive-risico, aanleiding zijn COSA VK-begeleiding in te zetten.

De meeste ex-zedendelinquenten willen niet opnieuw de fout in gaan, maar kunnen zich totaal alleen en niet welkom voelen in de samenleving. Het werkt dan erg positief als iemand uit de samenleving naast zo iemand gaat staan en hem of haar vertrouwen geeft.

De COSA-methodiek staat als een huis, maar is intensief en dus kostbaar. Toch blijkt uit een fictieve maar realistische casus dat de COSA VK-aanpak een aanzienlijke besparing oplevert ten opzichte van de juridische en maatschappelijke kosten van een zedenrecidive. Iedere euro die aan een COSA VK-aanpak wordt uitgegeven lijkt een besparing op te leveren van 4,5 euro.

Inzet in Nederland

Exodus Nederland wil de methodiek in heel Nederland aan gaan bieden. Vooralsnog richt de organisatie zich op de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zuid-Holland om op termijn landelijk aan de slag te gaan. De verwachting is dat de grotere gemeenten meer interesse zullen hebben in de COSA VK-methodiek omdat ze meer ex-zedendelinquenten binnen de gemeentegrenzen hebben. De ervaring leert echter dat in dorpen de sociale inclusie van een ex-zedendelinquent nog lastiger is. Juist dan kan een COSA-cirkel helpen.

Meer over de COSA VK pilot van Avans is hier te lezen.