Als organisatie wil je je aanpassen aan de vraag van de markt en de omgeving. Een wereld die sterk in beweging is op weg naar morgen. Hoe breng je visie en ambitie in de praktijk? Hoe neem je medewerkers daarin mee? Aan welke ‘knoppen’ kan je draaien om samen in beweging te komen en te blijven?
Dit artikel verscheen eerder in het magazine Pionieren met Lef, een terugblik op 6 jaar het programma Avans Duurzaam. Inmiddels zit duurzaamheid zo ingebakken in het dna van Avans dat het tijd is om het programma los te laten.
Programmamanager Imke van Gaal werkte 6 jaar lang mee aan het verandertraject Avans Duurzaam. Daar deed ze kennis op over hoe je complexe veranderopgaven succesvol aanpakt. Ze ontwikkelde hiervoor een werkmodel: de Activatieaanpak met Vier Versneller Voor Verandering, ook wel de V4-aanpak.
V4-aanpak
Het kloppend hart van de aanpak is activatie waarin het gaat over de bedoeling en verbinding. De Vier Versnellers Voor Verandering zijn:
- Voorbeeldgedrag
- Verankering
- Verbeelding
- Vaardigheden
Deze versnellers werken samen om beweging te krijgen en houden.
Activatie
Centraal in dit model staat activatie. Om te kunnen veranderen, moet je mensen in beweging krijgen. Daarvoor heb je 2 elementen nodig: de bedoeling en verbinding.
De bedoeling
Het eerste belangrijke element van activatie is de bedoeling. Een duidelijk waarom voor de dingen die je doet. “Wanneer een organisatie, afdeling of team een doel voor ogen heeft en daarvoor beweging wil creëren, is het belangrijk dat je zoekt naar overeenkomsten tussen de ambitie van de organisatie en de ambitie van het individu. Dit klinkt logisch, maar toch zie ik het in de praktijk nog vaak genoeg fout gaan. Dit komt in mijn ogen doordat in veel gevallen het doel dat organisaties of teams stellen niet het échte doel is”, legt Imke uit. Een mooie manier om daarover in gesprek te gaan is aan de hand van de Golden Circle van Simon Sinek. Daarmee kun je samen met de organisatie de Why, How en What te bepalen. Je gaat dan werken vanuit de echte waarden van zowel de organisatie als het individu. Zo ontstaat er synergie tussen die waarden en dat creëert beweging.
Verbinding
Een tweede belangrijke component bij activatie is de dynamiek tussen pioniers met lef en beslissers die hen op de juiste momenten de ruimte en het vertrouwen geven. Pioniers met lef steken hun nek uit, zijn rebels en durven het anders te doen. Die lefgozers moet je belonen. Daarnaast heb je beslissers nodig die vertrouwen en ruimte geven aan de pioniers om te floreren. Zij kunnen het vuur vanuit een of meerdere pioniers naar een hoger plan tillen door het te faciliteren. Dit samenspel herhaalt zich tijdens een veranderopgave meerdere malen, zo ook bij het verandertraject Avans Duurzaam.
Innoveren gaat niet over één nacht ijs, het is een kwestie van vallen en opstaan, van één stap vooruit en vier terug. Daarom is het belangrijk dat je in gesprek blijft met alle betrokkenen, zodat je de dynamiek van het samenspel niet uit het oog verliest.
Voorbeeldgedrag
Goed voorbeeld doet volgen. Het klinkt simpel, maar toch is het complex. Het veronderstelt dat er een logische volgorde in zit. Om een goed voorbeeld te kunnen zijn, moet je eerst weten wat dat inhoudt. En je moet je die materie zo eigen maken dat het voor anderen ook heel duidelijk terug te zien is in je gedrag. Weten en leren komen meer en meer samen.
Verbeelding
De theorie van organisatiebureau McKinsey & Company noemt de kracht van verhalen bij verandertrajecten. “Als imagineer weet ik hoe belangrijk beleving en verbeelding is als je echt iets wilt raken bij mensen.” Imke gaat daarom een stap verder dan alleen communicatie. “Beleving en verbeelding zijn een motor richting verandering. Deze bijzondere vorm van innoveren helpt organisaties te redeneren vanuit kernwaarden, ook wel purpose driven organisaties genoemd.”
Verankering
Aan voorbeeldgedrag en verbeelding heb je niets als de routines en werkwijzen in een organisatie het niet ondersteunen. Je kunt de processen, systemen en werkwijzen vormgeven door concrete doelen te stellen. Als de verandering is verankerd in de organisatie, zien mensen dat meteen terug: ze voelen, zien en ervaren dat in hun dagelijks werk. Verankering is niet statisch, de verandering blijft zich doorontwikkelen.
Vaardigheden
Weten en leren. Zodra mensen weten wat de verandering is, komt de vraag welke rol zij daar zelf in spelen. Soms vragen veranderingen om nieuwe vaardigheden. Investeer daarom in de ontwikkeling van mensen zodat zij kunnen inspelen op verandering. In verandertrajecten willen mensen graag geïnspireerd worden. Een rol die facilitators of teamcoaches goed op zich kunnen nemen. En breng mensen samen in teams, zodat ze kunnen sparren over hoe ze de veranderingen in hun dagelijkse praktijk kunnen toepassen. “Bij Avans ontwikkelde ik een activatieprogramma en vertaalde de inhoudelijke opgave naar een aanbod van creatieve leer- en kennisdelingsbijeenkomsten. We ondersteunden de verschillende academies met maatwerk, gaven op aanvraag vorm en begeleiding aan studiedagen of werksessies,” aldus Imke.
Meer lezen over Avans en duurzaamheid? Hier vind je het hele magazine Pionieren met Lef.