Geen werk in de bouw? Onzin, zegt lector Emile Quanjel, die afgelopen vrijdag zijn lectorale rede over 'de toekomst van de bouw' uitsprak op Hogeschool Avans. "We hebben dringend mensen nodig die slimme oplossingen kunnen bedenken voor de problemen in de bouw." Trouw, 25 februari 2014.
U roept jongeren op bouw en infra te gaan studeren, maar is dat in deze economische tijden wel verstandig?
"Er is volop werk aan de winkel. Niet meer in de klassieke zin van stenen stapelen, maar wel als het gaat om het bedenken van slimme, betaalbare oplossingen voor problemen in de bouw. Ik noem een voorbeeld: 2 miljoen sociale huurwoningen in Nederland verkeren in zeer slechte staat. De bewoners zijn vanwege slechte isolatie ieder jaar meer geld kwijt aan de energierekening, terwijl ze al weinig budget hebben. Binnenkort kunnen die mensen de rekening niet meer betalen. Dat is echt een maatschappelijke bom. Voor dit soort problemen hebben we mensen nodig met nieuwe ideeën en plannen."
Hoe ziet de bouwer van de toekomst eruit?
"Wij proberen studenten op te leiden die gevoel hebben voor maatschappelijke omstandigheden en die pasklare oplossingen kunnen verzinnen voor specifieke problemen. Bovendien moeten ze nieuwe technieken ontwikkelen, want we moeten echt duurzamer gaan werken in de bouw. Er is sprake van enorme verspilling: grondstoffen als ijzererts raken op, betonvlechters zijn op hun 55ste versleten en energiebronnen raken uitgeput."
Hoe leren jullie ze dat tijdens de opleiding?
"Wij laten studenten van verschillende bouw- en techniek-opleidingen samen aan projecten werken. Laatst kregen ze bijvoorbeeld de opdracht om een plan te maken voor de toekomst van het terrein van een oude meelfabriek hier in Den Bosch. Dan moeten ze kijken naar energie, gebruik van gebouwen, onderhoud, duurzaamheid, bestemming. De studenten worden getraind om al die aspecten te zien. Vakgebieden zijn nu vaak helemaal opgeknipt: je hebt architecten, aannemers, bouwkundigen, techneuten, managers. Dat is al in de opleidingen zo. Wij proberen die schotjes weg te halen zodat ze leren bedenken welke expertise ze nodig hebben om zo'n probleem op te lossen."
Aan wat voor oplossingen moeten we dan denken?
"De bouw kijkt nog steeds naar de wereld in termen van consumeren: een woning moet je kopen. Maar we moeten meer gaan denken in diensten: wat wil de burger en hoe maak je dat mogelijk? Je kunt als corporatie gaan wachten tot het dak van een huurwoning lekt, je kunt ook ieder half jaar de woningen controleren. Dat zorgt voor beter onderhoud en minder schade. Ook moeten woningen sneller en makkelijker kunnen worden aangepast. Als je weet dat mensen tot op hoge leeftijd thuis zullen wonen, dan kun je de leidingen zo aanleggen dat op termijn de badkamer eenvoudig naar de begane grond kan worden verplaatst. De bovenverdieping kan dan voor andere zaken worden gebruikt, zoals verhuur aan studenten."
Is er wel geld voor dit soort mooie plannen?
"Als je slimme oplossingen bedenkt die duurzaam zijn en bijvoorbeeld het energieverbruik naar beneden brengen, dan kan dat. Ik ben ervan overtuigd dat die houding werk cre-eert. Bovendien zijn de problemen met bijvoorbeeld het onderhoud van sociale huurwoningen zo groot dat er wel iets móet gebeuren.
"Onze afgestudeerden moeten ondernemend zijn: ze moeten de juiste mensen bij elkaar zoeken en dan op een woningcorporatie afstappen met slimme, betaalbare plannen. Natuurlijk hebben we nog niet alle oplossingen. Daarom hebben we juist nieuwe mensen nodig die kunnen helpen nadenken."